Kościoły krakowskiego Kazimierza i Stradomia

Kościół p.w. Bożego Ciała Kanoników Regularnych Laterańskich ufundował król Kazimierz Wielki ok. 1340r., jako kościół parafialny dla miasta Kazimierza. Przy kościele pracowała strzecha budowlana kierowana przez rodzinę Czipserów. W 1405r. Władysław Jagiełło i biskup krakowski Piotr Wysz osadzili tutaj sprowadzonych z Kłodzka na Śląsku kanoników regularnych laterańskich. W posiadaniu kanoników znajduje się wyjątkowo cenny obraz. Jest nim XIV-wieczna Matka Boska z Dzieciątkiem zw. „od demonów”. Jak podają przekazy archiwalne, w przeszłości obraz był używany do egzorcyzmów. Pochodzi z Roudnicy w Czechach, a do Krakowa dostał się wraz z zakonnikami uchodzącymi z ogarniętych wojnami husyckimi Czech. W prezbiterium kościoła obejrzymy pięć XVII-wiecznych obrazów pędzla Wojciecha Podkory ilustrujących najważniejsze święta kościelne. Są to: Narodzenie Chrystusa, Ostatnia Wieczerza, Zmartwychwstanie i Wniebowstąpienie, Zesłanie Ducha Świętego, Wniebowzięcie Matki Bożej. Jak chce lokalna opowieść ufundował je zakonnik, niejaki Żurawek za pieniądze uzyskane z egzorcyzmów.


Kościół Bożego Ciała. Wnętrze (fot. EW)
 

Fragment obrazu relikwiarzowego
Matka Boska z Dzieciątkiem (Fot. EW)



Obrazy w prezbiteriu kościoła Bożego Ciała (Fot. EW)

Do XVIII wieku obecny kościół i klasztor OO. Bonifratrów należał do trynitarzy. Zakon, którego powołaniem był wykup jeńców chrześcijańskich z rąk niewiernych przybył do Krakowa ze Lwowa w 1688r. na zaproszenie biskupa krakowskiego Jana Małachowskiego. Po wymarciu trynitarzy wzniesioną wg proj. Franciszka Placidiego świątynię zamieniono w 1796r. na magazyn wojskowy. Potrynitarski zespół kościelno-klasztorny przejęli na pocz. XIXw. bonifratrzy, przeprowadzając się tutaj z ul. Św. Jana, gdzie mieszkali od 1609r. osadzeni przy wzniesionym dla nich kościele p.w. ŚŚ.Urszuli i Jana Bożego. W świątyni spotykamy zatem godła obu zakonów: trynitarzy - umieszczony na białym tle czerwono-niebieski krzyż (kolor biały symbolizuje Boga Ojca, czerwony – Jezusa Chrystusa, niebieski zaś – Ducha Świętego) i bonifratrów - pęknięty owoc granatu z krzyżem. Wysypujące się nasiona to zachęta do licznych czynów miłosierdzia, a umieszczona na krzyżu cierniowa korona i nad krzyżem gwiazda – dążenie do doskonałości poprzez trud i cierpienie.

Godło zakonu bonifratrów i zakonu trynitarzy (Fot. EW)

Sygnowana przez Josefa Piltza z Moraw późnobarokowa polichromia na sklepieniu nawy nawiązuje do działalności trynitarzy i przedstawia scenę wykupu więźniów chrześcijańskich z niewoli muzułmańskiej przez Św. Jana z Mathy. U samego dołu malowidła, z prawej strony, widoczna jest twarz mężczyzny, który obserwuje całe wydarzenie przez zakratowane okienko. Jest to prawdopodobnie autoportret autora fresków. Na obramieniu okna umieszczono tajemnicze inicjały "JP".

Polichromia Josefa Piltza (Fot. EW)

Czy to Josef Piltz? (Fot. EW)

Zakon misjonarzy sprowadził do Krakowa z Chełmna w 1682r. biskup Jan Małachowski. Obecny kościół p.w. Nawrócenia Św. Pawła wzniesiono w l. 1719-1728 wg proj. arch. Kacpra Bażanki. Początkowo zakonnicy osiedli na Wawelu, skąd na pocz. XIX-stulecia zostali usunięci przez Austriaków. Od lat 30-tych XX-wieku w stradomskiej siedzibie działa Muzeum Historyczno-Misyjne. Można w nim obejrzeć m.in. pochodzące z katedry na Wawelu cenne wczesnorenesansowe epitafia: Juliana Chełmskiego, Jana z Oświęcimia zw. Sacranusem, Melchiora Sobka czy też XVI - wieczny portret króla Stefana Batorego pędzla Marcina Kobera.