25.03.2013

"Nie garb się!". Wystawa w Kamienicy Hipolitów

W Kamienicy Hipolitów otwarta została nowa ekspozycja „Nie garb się!”, będąca kontynuacją cyklu wystaw Muzeum Historycznego Miasta Krakowa "Od frontu i od kuchni". Opowiada o edukacji, dobrych manierach, odpoczynku i zabawie na świeżym powietrzu. Akcja toczy się w Krakowie na przełomie XIX i XX wieku. W czasach, w których kierowane do młodej osoby polecenie "nie garb się!" dotyczyło każdej dziedziny życia i traktowane było nadzwyczaj poważnie...

Zapraszamy:)

W zaciszu domowym

Odpoczywamy w Parku Jordana

Lekcja kaligrafii



21.03.2013

Arcybractwo Męki Pańskiej. Jedyne w Europie

W każdy piątek Wielkiego Postu klasztorne krużganki i kościół OO. Franciszkanów w Krakowie przemierza niezwykła procesja. Jej uczestnicy odziani są w czarne tuniki i kaptury. „Memento homo mori”, „Pamiętaj człowiecze, na śmierć” – powtarzają chórem. W rękach trzymają ludzkie czaszki, kroki kierują do kaplicy Męki Pańskiej, gdzie odbywa się nabożeństwo. Jedyne takie bractwo w Europie. Arcybractwo Męki Pańskiej, działające nieprzerwanie od 1595 roku. Założone przez kanonika katedralnego, później biskupa Marcina Szyszkowskiego zrzeszało monarchów, możnych i mieszczan. Jak czytamy u Zygmunta Glogera:

„Członkowie jego zadawali [076]sobie najostrzejsze pokuty, a mianowicie: podczas sejmów, na intencję, aby się spokojnie odprawowały i szczęśliwie kończyły, w czasie obchodu po siedmiu różnych kościołach biczowali się, również na intencję całej Rzplitej, aby ją Bóg za przyczyną błogosławionej Salomei od Turka zabezpieczyć raczył i. t. d. Starsi tego bractwa, w towarzystwie księdza i dozorującego chorych, co kwartał odwiedzali więźniów, niosąc im pociechę religijną i wsparcie. Oprócz tego obowiązkiem bractwa było starać się o złagodzenie kary dla uwięzionych przez wyjednanie im przebaczenia zwierzchności lub strony pokrzywdzonej. To uwalnianie więźniów odprawiano z pewną uroczystością religijną, która na umoralnienie winowajców zbawiennie wpływała.”
Członkowie Arcybractwa Męki Pańskiej

W kaplicy Męki Pańskiej
 
Bibliografia:
1.       Gloger Z., Encyklopedja staropolska, t. I, Warszawa ss. 67-68

16.03.2013

"Apteka pod Orłem". Otwarcie.

Dziś uroczyste otwarcie nowej wystawy w "Aptece pod Orłem" - ważnego elementu muzealnej Trasy Pamięci 1939-1956. Muzeum Pamięci Narodowej „Apteka pod Orłem” powstało w 1983r., a w 2004r. stało się częścią Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. Od początku istnienia wystawa poświęcona była tematyce zagłady Żydów krakowskich oraz wyjątkowej roli, jaką w tragicznych czasach okupacji odegrał Tadeusz Pankiewicz, farmaceuta oraz właściciel budynku, w którym od 1909 r. mieściła się apteka. Za działalność w czasach okupacji na rzecz pomocy i ratowania Żydów Pankiewicz został odznaczony medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”. Więcej o wystawie w Dwutygodniku Miejskim KRAKÓW.PL nr 5/2013

Plac Bohaterów Getta. Przed wielkim otwarciem wystawy
w "Aptece pod Orłem"

W oczekiwaniu na wieczorne otwarcie wystawy...

7.03.2013

Kraków młodopolski

„Cichy Kraków rozbrzmiał odgłosem temperamentów i fantazyj artystycznych, do których miasto artystyczne jak Paryż, Monachium dawno jest przyzwyczajone, ale które tutaj robiły sensację, irytowały i gorszyły każdego szanującego się episjera. Mały pokoik w kawiarni Turlińskiego – ochrzczony secesyjnie nazwą klubową Paon – stał się świadkiem biesiad artystycznych, dysput nieskończonych, wylewów uczuć gwałtownych, improwizacyj i turniejów malarskich i poetyckich, budowania zamków na lodzie, walk z filistrami („mydlarzami”) namiętnych, naiwności i porywów szczytnych, które od wieków cechowały i cechują wszelką brać artystyczną”.
Wilhelm Feldman, Piśmiennictwo polskie 1880-1904, Lwów 1905, t. II, s. 177-181

W Kamienicy Szołayskich „Zawsze Młoda! Polska sztuka około 1900” wystawa, która przenosi nas w cudowne lata fin de siècle'u. Boznańska, Wyczółkowski, Wyspiański, Sichulski - prawie 300 dzieł polskiej sztuki w kilku elegancko urządzonych salach. 
"Zawsze Młodą" oglądać moża do września 2013r.
 
Zawsze Młoda! Zawsze aktualna!
 

6.03.2013

Kościoły krakowskiego Kazimierza i Stradomia

Kościół p.w. Bożego Ciała Kanoników Regularnych Laterańskich ufundował król Kazimierz Wielki ok. 1340r., jako kościół parafialny dla miasta Kazimierza. Przy kościele pracowała strzecha budowlana kierowana przez rodzinę Czipserów. W 1405r. Władysław Jagiełło i biskup krakowski Piotr Wysz osadzili tutaj sprowadzonych z Kłodzka na Śląsku kanoników regularnych laterańskich. W posiadaniu kanoników znajduje się wyjątkowo cenny obraz. Jest nim XIV-wieczna Matka Boska z Dzieciątkiem zw. „od demonów”. Jak podają przekazy archiwalne, w przeszłości obraz był używany do egzorcyzmów. Pochodzi z Roudnicy w Czechach, a do Krakowa dostał się wraz z zakonnikami uchodzącymi z ogarniętych wojnami husyckimi Czech. W prezbiterium kościoła obejrzymy pięć XVII-wiecznych obrazów pędzla Wojciecha Podkory ilustrujących najważniejsze święta kościelne. Są to: Narodzenie Chrystusa, Ostatnia Wieczerza, Zmartwychwstanie i Wniebowstąpienie, Zesłanie Ducha Świętego, Wniebowzięcie Matki Bożej. Jak chce lokalna opowieść ufundował je zakonnik, niejaki Żurawek za pieniądze uzyskane z egzorcyzmów.

Kościół Bożego Ciała. Wnętrze (fot. EW)
 
Fragment obrazu relikwiarzowego
Matka Boska z Dzieciątkiem (Fot. EW)


Obrazy w prezbiteriu kościoła Bożego Ciała (Fot. EW)

Do XVIII wieku obecny kościół i klasztor OO. Bonifratrów należał do trynitarzy. Zakon, którego powołaniem był wykup jeńców chrześcijańskich z rąk niewiernych przybył do Krakowa ze Lwowa w 1688r. na zaproszenie biskupa krakowskiego Jana Małachowskiego. Po wymarciu trynitarzy wzniesioną wg proj. Franciszka Placidiego świątynię zamieniono w 1796r. na magazyn wojskowy. Potrynitarski zespół kościelno-klasztorny przejęli na pocz. XIXw. bonifratrzy, przeprowadzając się tutaj z ul. Św. Jana, gdzie mieszkali od 1609r. osadzeni przy wzniesionym dla nich kościele p.w. ŚŚ.Urszuli i Jana Bożego. W świątyni spotykamy zatem godła obu zakonów: trynitarzy - umieszczony na białym tle czerwono-niebieski krzyż (kolor biały symbolizuje Boga Ojca, czerwony – Jezusa Chrystusa, niebieski zaś – Ducha Świętego) i bonifratrów - pęknięty owoc granatu z krzyżem. Wysypujące się nasiona to zachęta do licznych czynów miłosierdzia, a umieszczona na krzyżu cierniowa korona i nad krzyżem gwiazda – dążenie do doskonałości poprzez trud i cierpienie.

Godło zakonu bonifratrów i zakonu trynitarzy (Fot. EW)

Sygnowana przez Josefa Piltza z Moraw późnobarokowa polichromia na sklepieniu nawy nawiązuje do działalności trynitarzy i przedstawia scenę wykupu więźniów chrześcijańskich z niewoli muzułmańskiej przez Św. Jana z Mathy. U samego dołu malowidła, z prawej strony, widoczna jest twarz mężczyzny, który obserwuje całe wydarzenie przez zakratowane okienko. Jest to prawdopodobnie autoportret autora fresków. Na obramieniu okna umieszczono tajemnicze inicjały "JP".

Polichromia Josefa Piltza (Fot. EW)
Czy to Josef Piltz? (Fot. EW)

Zakon misjonarzy sprowadził do Krakowa z Chełmna w 1682r. biskup Jan Małachowski. Obecny kościół p.w. Nawrócenia Św. Pawła wzniesiono w l. 1719-1728 wg proj. arch. Kacpra Bażanki. Początkowo zakonnicy osiedli na Wawelu, skąd na pocz. XIX-stulecia zostali usunięci przez Austriaków. Od lat 30-tych XX-wieku w stradomskiej siedzibie działa Muzeum Historyczno-Misyjne. Można w nim obejrzeć m.in. pochodzące z katedry na Wawelu cenne wczesnorenesansowe epitafia: Juliana Chełmskiego, Jana z Oświęcimia zw. Sacranusem, Melchiora Sobka czy też XVI - wieczny portret króla Stefana Batorego pędzla Marcina Kobera.